Parabel van de maand augustus: een pauw op tafel

In deze rubriek presenteren wij elke maand een rabbijnse parabel (mashal) uit de midrash. Soms lijken die parabels op gelijkenissen uit het Nieuwe Testament, soms helemaal niet, maar altijd zetten ze aan tot nadenken.

Deze maand een parabel uit de Aggadat Beresjit (31A). In de passage staat het ultieme offer centraal, dat Abraham bereid was te brengen – het offer van zijn eigen zoon. Volgens deze rabbijnse exegese heeft Abraham God echter helemaal niet goed begrepen…

“Hierna gebeurde het, dat God Abraham op de proef stelde” (Gen 22:1). Dit is wat de Schrift zegt: “Mijn verbond zal Ik niet ontwijden, noch veranderen wat over mijn lippen gekomen is” (Ps 89:35). Welk verbond?: “Te dien dage sloot de Here een verbond met Abram” (Gen 15:18). En hoe moeten we de uitspraak: “Mijn verbond zal Ik niet ontwijden” begrijpen? Toen hij [Abraham] Isaak ging slachten, verzamelden de engelen zich en huilden, zoals gezegd is: “Zie, de herauten schreeuwen het uit op de straat, de vredeboden wenen bitter” (Jes 33:7). Ze zeiden, […] “Waar is het verbond dat U hebt gesloten met hem, toen U hem zei: ‘Maar mijn verbond zal Ik oprichten met Isaak’ (Gen 17:21)?” De Heilige, gezegend zij hij, zei tot hen, “Bij jullie leven! ‘Mijn verbond zal Ik niet ontwijden, noch veranderen wat over mijn lippen gekomen is’ (Ps 89:35). Ook niet toen ik hem zei, ‘Neem toch uw zoon, uw enige, die gij liefhebt, Isaak, en ga naar het land Moria, en breng hem daar omhoog voor een brandoffer’ (Gen 22:2). Hoe kan ik beide gestand doen?”

MASHAL

Een gelijkenis van een koning die tot zijn vriend zei, “Ik zou graag een pauw op mijn tafel zien.” De vriend ging meteen een pauw halen en stelde die op tafel. Hij rende weer weg om een mes te halen om hem te slachten. De koning riep uit, “Wat doe je?! Heb ik je gezegd dat ik een geslachte pauw op mijn tafel wil zien?! Een levende natuurlijk! Maar omdat je het mes hebt meegebracht heb ik hier een fazant voor je, slacht die maar in plaats van de pauw.”

NIMSHAL (toepassing)

Zo zei de Heilige, gezegend zij hij tot Abraham, ‘”k zou graag je enige zoon Isaak op de berg Moria zien: ‘breng hem daar omhoog voor een brandoffer”’. Toen hij hem daar omhoog had gebracht, “legde hij hem op het altaar boven op het hout. (…)” (Gen 22:9). Hij strekte zijn hand uit en nam het mes om zijn zoon te slachten, zoals er gezegd is: “Daarop strekte Abraham zijn hand uit en nam het mes om zijn zoon te slachten” (Gen 22:10). De Heilige, gezegend zij hij, riep het uit, “en de Engel des Heren riep tot hem van de hemel (…) Strek uw hand niet uit naar de jongen etc.” (Gen 22:11 tot 15). “En omdat je het mes hebt meegebracht heb ik hier een dier voor je, slacht dat in plaats van je zoon.” En onmiddellijk daarna staat er: “Toen sloeg Abraham zijn ogen op en daar zag hij een ram achter zich, met zijn horens verward in het struikgewas. En Abraham ging en nam de ram en offerde hem ten brandoffer in plaats van zijn zoon.” (Gen 22:13)

Vertaling: Lieve Teugels