Parabel van de maand april
29 april 2016
| In deze rubriek presenteren wij elke maand een rabbijnse parabel (mashal) uit de midrash. Soms lijken die parabels op gelijkenissen uit het Nieuwe Testament, soms helemaal niet, maar altijd zetten ze aan tot nadenken. Aangezien Koningsdag net geweest is, hierbij een parabel over de glorie van de koning.
Sifre Deuteronomium Pisqa 355
“Er is niet één als God, o Jesjoeroen, rijdend in de hemel als je helper, in zijn hoogheid op de wolken.” (Deut. 33:26)
“In zijn hoogheid op de wolken.” Heel Israël verzamelde zich bij Mozes en ze zeiden tot hem: ‘Onze meester Mozes, zeg tegen ons, hoe ziet de eigenschap van de glorie boven eruit?’ Hij zei tot hen: ‘Uit de lagere hemelen kunnen jullie opmaken hoe de eigenschap van de glorie boven eruitziet.’
Een gelijkenis. Waarmee kan dit vergeleken worden? Met iemand die zei: ‘Ik wil de glorie van de koning zien.’ Ze zeiden tot hem: ‘Ga naar de stad en je zult hem zien.’ Hij ging naar de stad en zag een gordijn, hangend voor de poort van de stad, dat met edelstenen en parels was bezet. Hij kon zijn ogen er niet van afhouden, tot hij flauwviel. Ze zeiden tot hem: ‘Als je je ogen niet kunt afhouden van een gordijn, dat voor de ingang van de stad hangt, met kostbare stenen en parels, totdat je er bij neervalt, hoeveel te meer, als je de stad nu eens was binnengegaan.’
Daarom is er gezegd: “In zijn hoogheid op de wolken” (Deut. 33:26)
|
Hoe lees je nu eigenlijk een rabbijnse parabel (mashal)? Het is belangrijk om te weten dat de meeste rabbijnse parabels gericht zijn op het oplossen van een probleem of onduidelijkheid in de tekst van de Torah (de eerste vijf boeken van het Oude Testament). We vinden de meshalim dan ook in de midrash, een rabbijnse vorm van exegese.
In het voorbeeld links treffen we eerst een citaat aan uit de Torah (met een bepaald probleem), en daarna pas komt de mashal. De mashal wordt vaak geïntroduceerd met een vaste formule, zoals ‘een parabel, het lijkt op’. Na het eigenlijke verhaaltje (de mashal proper) volgt de uitleg van de mashal, waarin de brug wordt geslagen met het probleem in de Torah. Deze uitleg wordt de nimshal genoemd. De nimshal wordt vaak geïntroduceerd met het woordje ‘zo’.
Kun jij ontdekken hoe de mashal hiernaast het probleem in de Torah oplost? |
Tags: KoningParabel van de maandSifre Deuteronomium
Dit vind je misschien ook leuk...
Dit herinnert mij aan een parabel in Tosefta Hagigah 2.3-5 over mystieke hemelreizen:
3. Four entered the orchard. One gazed and perished, one gazed and was smitten, one gazed and cut the shoots and one went up whole and came down whole. Ben Azzai gazed and perished. Concerning him Scripture says: ‘Precious in the sight of the Lord is the death of his saints’ (Ps. 116:15). Ben Zoma gazed and was smitten. Concerning him Scripture says: ‘If you have found honey, eat only enough for you, lest you be sated with it and vomit it’ (Prov. 25:16). Elisha gazed and cut the shoots. Concerning him Scripture says: ‘Let not your mouth lead your flesh into sin’ (Eccl. 5:5).
4. R. Akiba went up whole and came down whole. Concerning him Scripture says: ‘Draw me after you, let us make haste. The King has brought me into his chambers’ (Cant. 1:4).
5. A parable: to what may the matter be compared? To the orchard of a king with an upper chamber built above it. What should a man do? Look, only let him not feed his eyes on it. They employed another parable: to what may the matter be compared? To a highway that passes between two roads, one of fire and one of snow. He who turns aside this way is scorched by the fire. He who turns aside that way is scorched by the snow. What should a man do? Let him walk in the middle – only let him not turn aside, neither this way nor that way.